De afgelopen dagen hebben we maar liefst 270 bezoekers gehad. Hiervan waren er 85 buurtbewoners. Samen met alle andere mensen uit Geuzenveld, die afgelopen maanden hebben deelgenomen aan onze activiteiten, hebben we kunnen zorgen dat het festival echt op de buurt gebaseerd was. Door verschillende stemmen te laten horen in onze kunstwerken hebben we geprobeerd het gevoel van Geuzenveld uit te drukken. Ook hebben we gezorgd dat er meerdere disciplines aan bod kwamen: er waren theatervoorstellingen, exposities en documentaires. Zo konden de bezoekers de buurtverhalen op verschillende manieren ervaren.
Elke avond kwamen de bezoekers binnendruppelen tussen 17.00 en 18.00 uur. Er was tijd om een maaltijd te nuttigen en andere bezoekers te ontmoeten. Nadat iedereen ingedeeld was in de rode, groene of blauwe expeditiegroep, ging de expeditie van start. Elke kleur had een eigen route. Op de eerste locatie: onze festivalkern op de Nicolaas Ruychaverstraat kreeg het publiek bezoek van de projectontwikkelaar Pieter Konings. In deze theatervoorstelling betrok hij het publiek bij zijn nieuwbouwlandschap. Hij deed voorstellen voor nieuwe gebouwen en spoorde het publiek aan om ook zelf initiatieven te nemen voor een buurt die bruist. Door de wisselende reacties was het af en toe moeilijk om het publiek te overtuigen van zijn grootste maar oprechte plannen.
Na deze voorstelling werden de bezoekers naar buiten begeleid, waar de volgende voorstelling op hen wachtte. Hier namen de jongeren Achmed en Abdullah het publiek mee in de beleving van het dagelijkse Geuzenveld. Ze deelden herinneringen over hun jeugd en hun ambities met het publiek.
Veel bezoekers waren erg gecharmeerd van deze spelers en de interactieve manier van spelen.
Het bijzondere was het toneelbeeld. Ze speelden bovenaan een trap met de straten van Geuzenveld op de achtergrond. Het publiek stond onderaan de trap. Dit zorgde voor een apart perspectief. Tussendoor kwamen er mensen uit de buurt langslopen en sommigen bleven staan om te kijken wat er aan de hand was. Dit zorgde voor een natuurlijk decor en een levensecht beeld van Geuzenveld.
Na deze voorstelling werden de bezoekers verdeeld in drie groepen en kregen ze ieder een eigen expeditieleider. Aan de expeditieleider de belangrijke taak om het publiek op tijd naar de goede locaties te leiden. Maar ook de bezoekers kregen een routekaart. Sommige van hen ontpopten zich als geboren leiders en anderen lieten de verantwoordelijkheid liever aan de expeditieleider over.
Na een korte wandeling kwam het publiek aan bij de volgende locatie op de blauwe route: de cultuurhuiskamer. Hier werd kennis gemaakt met Kitty Vreedzaam, een nieuwe bewoonster in Geuzenveld. Zij ziet haar toekomst in de buurt erg positief tegemoet. In Geuzenveld ziet zij kansen om nieuwe initiatieven te ontplooien. Volgens haar is er nog niet veel, maar er is van alles mogelijk! Kitty vroeg het publiek naar hun ervaringen in Geuzenveld. Bijvoorbeeld naar wat hun eerste indruk was van de buurt. De reacties verschilden van 'erg licht en ruim' tot 'grijs en hoge gebouwen'. Veel van de bezoekers wisten niet dat er aan het uiteinde van de stad nog zo veel mensen woonden in deze grote wijk. Er werden veel nieuwe ontdekkingen gedaan.
De volgende locatie was het Lambertus Zijlplein. Dit is het centrale plein in Geuzenveld waar gewinkeld wordt tijdens de markt op maandag en waar kinderen 's avonds voetballen. Nog niet zo lang geleden is dit plein gerenoveerd. We hoorden echter van veel buurtbewoners dat het plein niet gezellig is en dat het er wat meer kleur gebracht moest worden. Hier hebben we iets aan proberen bij te dragen door een semi-permanente fotoserie te plaatsen van fotografe Frederique Masselink-van Rijn. Zij heeft in Geuzenveld de oudste en de jongste generatie gefotografeerd. Tijdens onze expeditielessen op basisschool 't Koggeschip brachten de leerlingen een bezoek aan het ouderencentrum Cordaan, waar ze een groep ouderen ontmoetten. Frederique heeft deze ontmoetingen vastgelegd op foto's. Een aantal daarvan zijn geselecteerd voor de serie die te zien is op het Lambertus Zijlplein. De foto's vielen veel bezoekers meteen op. Door de mooie kleuren en herkenbare personen en plekken van Geuzenveld, passen ze goed op een centraal plein.
Na weer een korte wandeling langs een sloopgebied en pas gerenoveerde huizen kwamen we aan bij een voormalige katholieke kerk die nu voor sociale doeleinden gebruikt wordt. Daar kreeg het publiek een audioverhaal te horen uit de koffer die onderweg meegenomen werd. Het was leuk om op deze manier wat achtergrondinformatie te krijgen van een plek, waar je normaal misschien zo voorbij zou lopen. Naast deze kerk ging de groep vervolgens naar binnen bij Stichting de Brug, de multiculturele huiskamer van Geuzenveld. Daar konden ze plaatsnemen voor de documentaire 'Flink Oud', die bijzonder goed aansloeg. Dit door de bijzondere verhalen van de drie geportretteerde ouderen, waarbij men zich goed in kon leven in de herkenbare en humorvolle situaties.
Vervolgens waren we toe aan de langste wandeling. Hierbij kreeg het publiek even de tijd om alle ervaringen met elkaar te bespreken en om even om zich heen te kijken. Tijdens deze wandeling langs het kanaal konden bezoekers goed zien dat sommige kleine buurtjes binnenkort gesloopt gingen worden en daarom min of meer verwaarloost werden. Daarentegen waren er ook al gehele buurten die vernieuwd waren en dat zorgde voor een sterk contrast.
Vervolgens kwamen we aan bij het meest opvallende en grootste gebouw van Geuzenveld: Parkrand. Sommige bezoekers waren erg blij om dit gebouw eindelijk is van binnen te mogen bekijken. Een gebouw als deze, met grote kroonluchters en bestaande uit vijf losse torens, aan de onder en bovenkant met elkaar verbonden, kweekte veel nieuwsgierigheid bij de bezoekers. Eenmaal binnengekomen bezochten we de drie binnenpleinen die de uitstraling moesten hebben van een speeltuin, een huiskamer en een picknickplek. We betraden een van de vele ruimtes van het gebouw om de volgende theatervoorstelling te bekijken. Hier speelde actrice Laura de Boer Marissa, een meisje dat net in het grote luxe Parkrand is komen wonen. Alles is groter en mooier, maar haar innerlijke stem, de pop Mina, is eigenlijk helemaal niet zo blij. Tijdens deze dialoog werden sommige bezoekers gegrepen door haar kinderlijke fantasie en het grootse drama van een verhuizing.
Tijdens de route, waren de expeditieleiders niet alleen de publieksbegeleiders, maar ze konden de bezoekers ook een stukje geschiedenis meegeven over de buurt. Geuzenveld is namelijk een buurt met veel verhalen. De Geuzen hebben in deze omgeving gestreden voor het leger van Willem van Oranje. Dat zie je terug bij de straatnamen als de Kenau Simons Hasselaarstraat en de Wigbolt Ripperdastraat. Op die laatste straat staat een oude flat die binnen korte tijd gesloopt wordt. Eenmaal aangekomen mocht een van de bezoekers aanbellen op nummer 35
2-hoog. Vervolgens werd de groep binnengelaten op de volgende locatie. In een oude gestripte flat waren nog duidelijk sporen te herkennen van de laatste bewoners. Door bijvoorbeeld de voetbalplaatjes op een deur of het behang in de kast. Ook het uitzicht was interessant. Als de bezoekers uit de ramen keken zagen ze aan de ene kant van het gebouw een nieuw gedeelte van Geuzenveld en de andere kant een oud gedeelte wat klaar was om gesloopt te worden, waarbij sommigen woningen dichtgetimmerd waren.
In deze flat waren fotoseries te zien van buurtbewoners. Fotografe Myriam Missana fotografeerde oude en nieuwe bewoners. Ze dook ook met hen in hun fotoboeken om iets meer over hun afkomst te weten te komen. Deze verzameling foto's was hier te bewonderen. Je kreeg zo een heel mooi beeld van het persoonlijke verhaal van de bewoners van Geuzenveld. Nadat het publiek de foto's had bekeken werden ze binnengelaten in de huiskamer. Hier gaf acteur Sinan Cihangir zijn stem aan één van de bewoners van Geuzenveld; de Geuzen. Binnen korte tijd moet hij Geuzenveld verlaten, maar hij laat zich niet zomaar wegjagen. 'De Geus staat immers met zijn beide benen in het moeras'. Hij speelde vanuit een houten kubus in een intieme setting. Het publiek zat en stond om Sinan heen, daardoor werden ze direct aangesproken door hem. Hij sprak direct tot het publiek. Mede daardoor werd zijn spel en zang als heel indrukwekkend ervaren.
Veel bezoekers hadden de ervaring dat ze op bezoek kwamen bij een buurtbewoner met een heel persoonlijk verhaal. Deze ervaring en de uitstraling van de locatie had veel effect op het publiek.
Met veel bagage aan verhalen en ervaringen vertrok de groep terug naar de begin en eindlocatie, de festivalkern. Daar ontmoetten alle groepen elkaar weer. Iedereen had dezelfde locaties in Geuzenveld bezocht. Maar elke groep had het op een andere manier ervaren. We merkten dat de volgorde van de locaties en activiteiten een belangrijk verschil kon maken in de beleving van een bezoeker. Ook de groep en de expeditieleider waar je bij was ingedeeld kon veel bijdragen aan je ervaringen.
Ondertussen hadden de bezoekers er een tocht opzitten van drie uur, maar we hadden nog een laatste documentaire in petto. De Meiden van Halal, hadden voor Geuzenveld een film gemaakt over bijzondere en spannende plekken in de buurt. In de film herontdekken ze de buurt op de fiets. Hier groeiden ze op en twee van de drie zussen woont er nog steeds. De band met Geuzenveld blijft. Veel bezoekers hebben deze documentaire aanschouwd en zagen de Meiden van Halal van een persoonlijkere kant. Andere bezoekers kozen ervoor alvast wat na te praten en bij te komen van de expeditie.
Opvallend was dat veel bezoekers twijfelden of de personages uit de theatervoorstellingen echte buurtbewoners waren, of dat ze gespeeld werden door acteurs. De fictie en de realiteit lagen heel dicht bij elkaar wat voor een spanningsveld zorgde. Wij hebben tijdens deze expeditie wel gekozen voor professionele acteurs om de verhalen zo goed en kwalitatief mogelijk te vertalen naar een echt kunstfestival.
Op enkele dagen waren er meer bezoekers van buiten Geuzenveld dan buurtbewoners. Dit gemis was duidelijk te merken. Het zijn namelijk de buurtbewoners die tijdens een expeditie een extra lading konden geven aan de wandeling maar ook aan de totaalervaring van de hele expeditieroute. Alle voorstellingen spraken direct tot de bewoners. Toch konden veel bezoekers van buiten zich ook goed inleven in veel van de buurtverhalen. Stadsvernieuwing vindt namelijk plaats in veel wijken binnen en buiten Amsterdam. Veel mensen krijgen er direct of indirect mee te maken.
Omdat er tussen de locaties door genoeg tijd was om ervaringen uit te wisselen over Geuzenveld, ontstond er tijdens de wandelingen een groepsgevoel. Bezoekers van buiten Geuzenveld leerden bewoners kennen. En omdat ze dezelfde ervaringen deelden waren ze ook oprecht geinteresseerd in elkaars mening.
Tijdens de expeditie werd de bewoners gevraagd om om zich goed om zich heen te kijken. We wilden namelijk samen met de buurtbewoners en andere bezoekers Geuzenveld herontdekken. Hiervoor werden aan het einde van de expeditie gevraagd wat ze opviel aan de buurt en wat ze misten. De meeste bezoekers stemden voor een plek waar de buurt bij elkaar kon komen. Een sociale ontmoetingsplaats om de verbondenheid te creeeren. De voorstellen voor een grand cafe of een bioscoop zijn vaak voorbij gekomen. Hun stemmen konden ze kwijt op briefjes die werden verzameld in 'persoonlijke bagage zakjes' en opgehangen werden op de festivalkern-locatie, zodat de volgende bezoekers hun meningen konden lezen.
We hebben veel enthousiaste reacties gekregen over ons festival. Mensen waren verbaasd, ontroerd en blij naar aanleiding van alles wat ze hadden gezien. Andere voelde een gevoel van onrecht en waren verdrietig door alles wat er gesloopt werd. Veel bezoekers kregen wel het gevoel dat de voorstellingen en exposities echt namens de bewoners spraken. Juist daarom hadden we gehoopt op nog meer buurtbewoners die een reactie konden geven op de stemmen die wij lieten horen tijdens deze expeditie.
Onderstaand nog een reactie van een enthousiaste bezoeker.
,Ik loop mee op expeditie door Geuzenveld. Na een eenvoudige maar smakelijke maaltijd vertrekt de expeditie om 18.00 uur lopend vanuit de Nicolaas Ruychaverstraat. Onderweg zijn er 'n handvol haltes waar je als lid van de expeditie een interessante documentaire kunt bekijken of een adembenemend optreden kunt meemaken van een solo-acteur. Deze acteurs brengen de hoofdrolspelers van de stedelijke vernieuwing verrassend inleefbaar in beeld.
De gladde beloften, het hartverscheurende heimwee van het personage Marisa en fel protest moet je als expeditielid wel aan het denken zetten over nut en noodzaak, oorzaken en gevolgen van de stedelijke vernieuwing van Nieuw West; het laatste gedeelte van “de grootste make-over van Europa”.
Tussen de halteplaatsen maken veel expeditieleden kennis met voor hen nog onbekende hoekjes van Geuzenveld. Op de ene plaats de prijswinnende nieuwe architectuur – het nieuwe Nieuwe Bouwen, waarin tal van woningen nog leeg staan. Elders straten waarin aan de ene kant de verloedering welig tiert en aan de andere kant een stevig hekwerk inkijk biedt naar een moderne 'gated community'. Indrukwekkend is het beeld van duidelijk lang toegepaste, veelomvattende verwaarlozing in soms gehele buurtjes.
Marisa verzucht: “Waarom moet alles nieuw zijn...?” Want ook in Geuzenveld zijn hier en daar oude woningcomplexen, die na ruim een halve eeuw nog veel charme uitstralen. Ze vragen enkel om aandacht en zorg.
Nog niet gedaan misschien? Ga ook op expeditie door Geuzenveld!
Groeten, Arnold Paalvast, Bewonersplatform Meerwaldt, Geuzenveld-Slotermeer'
Als we terugkijken kunnen we zeggen dat de expeditie echt ging leven tijdens dit festival. Dat was voor ons, de medewerkers van Public Amusement echt geslaagd! De theatervoorstellingen, documentaires en foto-exposities waar we zo intensief aan gewerkt hadden, kwamen echt tot leven met het festival. Zo zie je hoe de locatie, het volledige decor en de reacties van de bezoekers een extra lading kunnen geven aan de kunstwerken die we ontwikkeld hebben. In een paar maanden hebben alle voorbereidingen en repetities zich ontwikkeld tot een festival.
We mogen trots zijn op het resultaat, maar vergeten ook zeker niet dat wij onze eigen expeditie hebben beleefd de afgelopen maanden. We hebben daarbij heel veel geleerd over de bewoners van Geuzenveld. Hopelijk hebben we een festival neer kunnen zetten, waar ze zich in kunnen herkennen en wat hun motiveert om ook zulke of andere buurtinitiatieven te nemen!
Onderstaand nog een foto-impressie van het festival
Op pad met expeditieleider Kwinten
Onderweg luisteren naar het audioverhaal
Foto-expositie van Myriam Missana aan de Wigbolt Ripperdastraat
De route gaat door oud en nieuwbouw
De route gaat door oud en nieuwbouw
De expeditiegroep zondag 26 april
Tekst: Michelle van Aggelen
Foto's: Nienke Berghuis
0 reacties:
Een reactie posten